Jubileum Statistiekprogramma wiskunde A

Platforms

De lesboekjes en de datasets zijn vanaf nu permanent ondergebracht op de website van de NVvW op de pagina Lesmateriaal Statistiek.
De apps staan op verschillende platforms. Op de computer kunnen leerlingen met de datasets aan de slag in:

• VUstat
• DWO
• Excel

Ook een combinatie van platforms valt te overwegen, bijvoorbeeld eerst werken binnen de DWO of VUStat en pas daarna Excel opdat de nadruk in de eerste lessen ligt op statistiek en pas daarna op ICT.

VUstat

VUstat (Visual Understanding) is de visuele toolkit van Piet van Blokland. VUstat gaat al decennia mee, draait in de cloud, en is gratis bovendien. VUstat biedt ruim voldoende functionaliteit om leerlingen snel te laten oefenen met statistische representaties. Excel biedt meer functies, maar die uitgebreidheid is in de onderwijspraktijk een zwaarwegend minpunt. Dat VUstat geen leerlingvolgsysteem heeft, hoeft geen probleem te zijn. Een populaire aanpak is om leerlingen in groepjes samen te laten werken in één Word document. Daarin slaan ze schermprintjes op van de statistische representaties en schrijven hun statistische uitspraken bij. Op die manier kan gewerkt worden zonder leerlingvolgsysteem. Voordeel van VUstat is dat VUstat sneller is in het verwerken van datasets met veel rijen en kolommen dan de DWO .

DWO

De DWO (Digitale Wiskunde Omgeving) is de digitale wiskunde omgeving van Numworx. De DWO biedt een groot deel van de opdrachten uit de papieren lesboekjes digitaal aan. Leerlingen kunnen de opdrachten online maken en de DWO kijkt hun antwoorden direct na en geeft feedback en scorepunten. Voordeel van de DWO boven VUstat is dat de DWO leerlingen direct feedback geeft op hun antwoorden en VUstat niet.

Algemeen beschikbaar zijn vier modules die de 3 havo voorkennis opfrissen. In de praktijk blijkt dat hard nodig te zijn. Daarnaast biedt de DWO een volwaardige leerlingvolgsysteem aan waarin werk van leerlingen opgeslagen worden en waar docenten de voortgang van hun leerlingen kunnen volgen, mits de school een abonnement afgesloten heeft bij Numworx. Wie gratis aan de slag wil, kan de leerlingen wel laten werken met de opdrachten en de datasets, maar mist de mogelijkheid van werk opslaan en voortgangsbewaking. Ook hier geldt de vorige opmerking: leerlingen kunnen uitstekend werken in een Word document zonder volgsysteem.

Excel

Excel is niet meer weg te denken is studie en beroep. Excel kan ongelooflijk veel. Algemeen is de klacht dat de moeite om vaardig te worden in Excel ten koste gaat van de aandacht voor statistiek. Na twee lessen kan een klas prima uit de voeten met de DWO of VUstat, maar de leercurve van Excel is meer iets van weken. Excel vraagt ook veel meer instructie. Zelf heb ik een paar filmpjes gemaakt waarmee mijn leerlingen uit 4 havo en 5 vwo zien hoe je cumulatieve relatieve frequentiepolygonen in Excel kan produceren. Onder de les konden ze de filmpjes bekijken op hun mobiel terwijl ze op de laptop in Excel werkten (draaitabel, formules, grafiek). In VUstat en de DWO is het maken van cumulatieve relatieve frequentietabellen voor maxVCP een paar muisklikken, maar in Excel is dat meer dan een week werk.

Conclusie

Zowel VUstat en de DWO zijn erg intuïtief en vriendelijk. Een veelgehoord argument om VUstat of de DWO niet te gebruiken is dat niemand later VUstat of DWO gata gebruiken, maar wel met draaitabellen en draaigrafieken in Excel. Met dit argument kunnen we de grafische rekenmachine ook wel afschaffen, want wie gebruikt dat ding later nog? VWO leerlingen krijgen op de universiteit te maken met SPSS en R, maar is dat reden om deze software al in het voortgezet onderwijs te introduceren?

Voordeel van VUstat is dat leerlingen de opgedane kennis kunnen gebruiken bij een profielwerkstuk om Google Form enquêtes te verwerken. In een document staat hoe je de respons kunt verwerken in VU-Stat.

Mix

Mijn school geeft de voorkeur aan Excel boven de DWO of VUstat. Voor dit schooljaar is mijn plan om leerlingen (4 havo en 5 vwo) eerst kennis te laten maken met datasets en statistische representaties in de DWO als voorbereiding op de praktische opdracht met Excel. Ook zet ik de DWO modules in om hiaten in de voorkennis te dichten. Na twee weken werken in de DWO geef ik een Excel training van een week. Daarna starten ze met hun praktische opdracht met Excel. Voor de praktische opdracht in 5 vwo kies ik het materiaal dat op verzoek van BetaPartners is een gemaakt over de HIsarna installatie van Tata Steel. Snelle leerlingen kunnen  in een week klaar zijn. Minder snelle leerlingen kunnen verder werken aan hun PO terwijl het hoofdstuk Normale Verdeling behandeld wordt.

Piet van Blokland heeft de HIsarna dataset in VUstat geplaatst. Dat is een uitstekend alternatief voor wie geen tijd wil verliezen aan Excel.

NVvW website

Op de webpagina Lesmateriaal Statistiek staan vanaf nu de lesboekjes als Word bestand en als PDF. Recent zijn toegevoegd de datasets in CSV formaat en als Excel bestand.

Heb je het lesmateriaal al eens gebruikt, of wil je het binnenkort gebruiken of heb je suggesties ter verbetering, stuur dan een reactie.

Cito

Cito heeft vijf schoolexamens ontwikkeld op basis van bestaande datasets. Deze schoolexamens zijn alle vijf te vinden op de beveiligde omgeving van WisBase. De datasets zijn in 2019 gepresenteerd op de NWD.